این روزها تقریبا در هر جمعی که حضور دارم، صحبت از کمالگرایی است.
بعضی با افتخار، خود را کمالگرا می دانند و از این بابت خوشحالند. در مقابل بعضی دیگر با سرافکندگی و نگرانی از کمالگرایی خود حرف میزنند.
شما جزو کدام دسته قرار دارید؟ باید بدانیم که کمالگرایی میتواند باعث پیشرفت یا مانع رشد ما باشد در ادامه همراه ما باشید تا بیشتر راجع به این مفهوم به ظاهر ساده اما عمیق صحبت کنیم.
ما در این مقاله به سوالات زیر پاسخ خواهیم داد و در انتها یک پیشنهاد ویژه برای شما داریم.
کمال گرایی چیست؟
کمالگرا بودن خوب است یا بد؟ و انواع آن
نشانه های کمالگرا بودن چیست؟ به عبارت دیگر از کجا بفهمیم کمالگرا هستیم یا نه؟
آیا کمالگرایی همان وسواس است؟
چه عواملی باعث ایجاد کمالگرایی می شود؟
آیا کمالگرا بودن باعث شکست می شود؟
تفاوت سبک مقابله ای در کمالگرایی سازگار و ناسازگار
چند راهکار کوتاه برای تعدیل کمالگرایی
پیشنهاد ویژه کتاب خوانی گروهی
کمالگرایی چیست؟
فرهنگ آبادیس کمالگرایی در روانشناسی را این طور تعریف میکند:
ویژگی کسی است که تلاش میکند فردی بی عیب و نقص توصیف شود و با خود- ارزیابیِ انتقادی و نگرانی در مورد ارزیابی دیگران همراه است. (تنظیم استانداردهایی برای بالاترین سطح عملکرد)
با توجه به تعریف فوق و به زبان ساده، کمالگرایی تلاش بیش از حد، برای بی عیب و نقص بودن است و فرد کمالگرا مدام در حال مقایسه خود با دیگران و نگران قضاوت های دیگران است.
کمالگرا بودن خوب است یا بد؟
کمالگرایی هم مثل اکثر ویژگی های شخصیتی دیگر، چند بعدی است، و اضافه کردن پسوند خوب و بد یا مثبت و منفی، در واقع، نگاهی تک بعدی به آن دارد.
بهتر است به جای تقسیم بندی کمالگرایی به مثبت و منفی، یا خوب و بد، از کمالگرایی سازگار و کمالگرایی ناسازگاراستفاده کنیم.
| کمال گرایی سازگار | کمالگرایی مفید | کمالگرایی لطیف |
| کمالگرایی ناسازگار | کمالگرایی مضر | کمالگرایی آزاردهنده |
کمالگرایی سازگار:
در این مدل از کمالگرایی فرد صرفا بر روی اهداف و انگیزه های درونی خود متمرکز است، بدون درنظر گرفتن عوامل بیرونی و یا تمرکز بر نتیجه کار.
کمالگرایی مفید (کمالگرایی لطیف) موجب میشود فرد برای رسیدن به اهداف، تلاش کند و درصورت شکست و نرسیدن به نتیجه مورد نظر، ناامید نشود بلکه با در نظر گرفتن عوامل شکست، سعی در برطرف نمودن آن کند و با قدرت و مصمم، تا رسیدن به نتیجه، از مسیر لذت ببرد و به راه خود ادامه دهد.
کمالگرایی ناسازگار:
فرد کمالگرا مردم را به تلاش برای رسیدن به یک ایده آل دست نیافتنی یا اهداف غیر واقع بینانه سوق می دهد که اغلب منجر به سردرگمی و عزت نفس پایین و در نتیجه افسردگی می شود.
کمالگرایی ناسازگار یا مخرب در سه مدل بروز و ظهور پیدا میکند
معطوف به خود
تمام تمرکز فرد بر روی خود است. من باید بهترین باشم. همراه با استانداردهای بالا و غیر واقع بینانه.
معطوف به دیگران
تمام تمرکز فرد بر روی دیگران است. اگر تو میخواهی با من دوست باشی باید بهترین باشی! کسی می تواند شریک عاطفی من شود که همه چیز تمام و کامل باشد!
به این نوع از کمالگرایی، کمالگرایی خود شیفته هم گفته می شود..
تجویز اجتماع
در این مدل از کمالگرایی، فرد به خودی خود استانداردهای بالا ندارد و نمی خواهد که بهترین باشد ولی تحت تاثیر جامعه یا خانواده مجبور به داشتن استانداردهای بالا است و براساس نظر جامعه فکر میکند که اگر بهترین نباشد پس کلاهش پس معرکه است.
این فرد،از دو جهت تحت فشار است.
فشارهای شدید بیرونی از طرف جامعه به جهت بهترین بودن و همچنین فشارهای درونی خودش به دلیل بهترین نبودن ، به همین دلیل ترس طرد شدن توسط جامعه را دارد.
تفاوت کمالگرایی و وسواس
مرز باریکی بین کمالگرایی و وسواس وجود دارد با این حال باید بدانیم که بین این دو تفاوت اساسی وجود دارد.
فرد وسواسی به سبب یکسری باورهای اشتباه، به صورت اعتیادگونه ای به تکرار یا سنجش ریز و دقیق افکار یا اعمال خاصی میپردازد. در صورتیکه فرد کمالطلب برای بهترین بودن و اجتناب از قضاوت مردم دست به کمالگرایی میزند.
کمالگرایی چگونه ایجاد میشود؟
- رشد در محیط ناامن، فرزندپروری معیوب،
- انتظارات اجتماعی و خانوادگی(این انتظارات درخانواده بالا نیست ولی تحت تاثیرعرف های جامعه، تغییر میکند.)
- فرد تحت نظارت و مراقبت والدین و یا افراد کمالگرا رشد می کند.
- فرد تحت نظارت و مراقبت والدین و یا افراد سختگیر و سرزنشگر و پرتوقع و مقایسه گر قرار دارد.
نشانه های کمال گرایی ناسازگار
برای شناسایی بهتر کمالگرایی ناسازگار، نشانه های آن را باهم بررسی میکنیم:
- تقریبا هیچ چیز شما را راضی نمی کند.
- تقریبا هرگز شروع نمی کنید.
- تقریبا همیشه فرصت سوزی می کنید.
- تقریبا همیشه احساس درجا زدن می کنید. (زندگی کردن روی تردمیل)
- تقریبا نسبت به همه چیز احساس نارضایتی می کنید ایده های زیادی درسر دارید ولی هیچوقت برای عملی کردن آنها اقدام نمی کنید.
- همیشه برای عملی کردن ایده هایتان، چیزی کم است.
- مدام در حال مقایسه کردن هستید.
- معمولا احساس کلافگی و سردرگمی می کنید.
- به تاخیر انداختن شروع کار تا جایی که معمولا دیگران از شما پیشی می گیرند.
- احساس ضعف و ناتوانی در پیشبرد کارهایتان، معمولا از کیفیت خوابتان ناراضی هستید. (خواب کم یا زیاد)
- همیشه به دنبال خاص بودن هستید. (یک کار خاص، یک لباس خاص، یک جای خاص و…)
- نسبت به انتقاد، حساس هستید و سریع جبهه گیری می کنید.
- نظر دیگران برایتان مهم است.
- افکار و نگرش غیرمنطقی دارید که منجر به اهداف و انتظارات غیرواقع بینانه و افراطی می شود.(عدم همخوانی با توانمندی وموقعیت و منابع مالی …)
- از نرسیدن به اهدافتان ناامید، خسته و افسرده می شود.
- اگر قرار باشد کاری را شروع کنید باید از ابتدای کار همه چیز بدون عیب و نقص باشد و همه مواد و عوامل برای بهترین ارائه، آماده باشد.
- مدام انجام دادن کارهایتان را به تعویق می اندازید تا بهترین زمان ممکن فرا برسد!
- قاضی سختگیری برای خود و دیگران هستید.
- اغلب اوقات حسرتمند هستید. (حسرت کارهای شروع نکرده، کارهای انجام نداده و تمام نکرده و زندگی نزیسته)
- کارهای نیمه تمام زیادی دارید.
- ارزش شما به میزان بهره وری و دستاورد شما وابسته است.
- خود را فرد شکست خورده ای می دانید.
- اغلب دچار خودانتقادگری و خودسرزنشگری هستید.
- معمولا برای انجام کارها از دیگران کمک نمی گیرید. (برون سپاری کارها)
- معمولا علاقه ای به کار گروهی ندارید و ترجیح می دهید که اکثر کارها را به تنهایی انجام دهید.
- بخاطر مسئولیت های زیاد احساس خستگی مفرط دارید.
کمالگرا بودن باعث شکست میشود؟
خستگی مزمن در افراد کمال طلب بسیار شایع است و در نتیجه امکان کار جدی برای زمان طولانی را ندارند و از آنجایی که کمالگرایی با خطای شناختی همه یا هیچ در ارتباط است وقتی فرد کمالگرا دچار اشتباه در کاری می شود و یا در اثر اتفاقی، وقفه ای در رسیدن به هدفش ایجاد می شود، کل کار را بی ارزش می داند و از آن اجتناب میکند.
در نتیجه ی ناتمام ماندن کار، فرد کمالگرا با گذر زمان و نگاه به پشت سر در رابطه با کارهای ناتمام خود احساس بی ارزشی و ناکافی بودن و شکست خواهد کرد و همچنین دچار خستگی مزمن از بابت تلاشها و نرسیدن ها می شود.
کمالگرایی شکست خورده ما را به قعر می کشاند.
تفاوت سبک مقابله ای برای کمالگرایی سازگار و ناسازگار
سبک مقابله مسئله محور
در این سبک که مشخصه افراد با کمالگرایی لطیف و مفید و سازگار است، فرد پس از مواجه شدن با اشتباه یا شکست با بررسی عوامل ایجاد کننده سعی در برطرف کردن و حل مسئله می کند.
سبک مقابله اجتنابی
در این سبک که مشخصه افراد با کمالگرایی مخرب وآزاردهنده و ناسازگاراست، فرد از رفتارهای عادی و روزمره جهت جلوگیری از اشتباه یا شکست به دلیل باور به اینکه مردم به آدمهای ناکامل، بهایی نمی دهند، اجتناب می کند.
تقریبا هر آنچه درباره ی نشانه های افراد کماگرا بود را در این لیست نوشتیم.
اگر شما هم موردی به ذهنتان رسید لطفا برایمان زیر این مقاله بنویسید.
مجددا لیست بالا را مرور کنید.
کدام یک از آنها جزو ویژگی های شماست؟
پاسخگوی سوالات شما در قسمت کامنت هستم.
چند راهکار کوتاه برای تعدیل کمالگرایی
اگر مطالب بالا را به دقت مطالعه کرده باشید حتما متوجه شده اید که کمالگرایی اگر در جایگاه مناسب و با شدت مناسب باشد، موجب تلاش و بهره وری و موفقیت افراد خواهد شد.
با کمالگرایی نجنگید بلکه به والایش و پالایش آن بپردازید..
- تا جای ممکن نفس تلاش کردن را برای خودتان درونی سازی کنید، به عبارت دیگر بدون توجه به نتیجه و نظر دیگران، از مسیر تلاش تان لذت ببرید. در این صورت به نتیجه خواهید رسید.
- از باورهای پوسیده و پوچ پرهیز کنید. مثل بهترین بودن و یا دیگران چه فکری درباره من می کنند و…
- در طول مسیر همانگونه که بر نقاط قوت خود تاکید می کنید، کمی هم وقت برای پذیرش نقاط ضعف خود بگذارید در نتیجه برای دستیابی به نتیجه نهایی واقع بینانه تر برنامه ریزی خواهید کرد.
- سعی کنید به عنوان یک حامی و دوستِ مهربان با خودتان برخورد کنید و تا جای ممکن صدای سرزنشگرتان را خاموش نمایید.
- پتانسیل ها و محدودیت هایتان را همزمان درنظر بگیرید و با توجه به آنها برنامه ریزی و هدفگذاری کنید.
معرفی کتاب
اگر می خواهید اطلاعات بیشتری در زمینه کمالگرایی داشته باشید، کتابهای زیر را مطالعه بفرمایید.
- موهبت کامل نبودن |برنه براون| ترجمه اکرم کرمی
- چگونه کماگرا نباشیم؟ |استفان کایز| ترجمه نرگس محمدی
- هنر در لحظه زندگی کردن |شانا نیکویست| ترجمه آرزو مومیوند
- هیچکس کامل نیست |هندری وایزینگر|
و در ادامه با ما همراه باشید برای ارائه و رونمایی از یک پیشنهاد جذاب و خواندنی!
کتابخوانی گروهی و تاثیرات آن، بر کسی پوشیده نیست.
ممکن است بعضی از افراد حوصله کتاب خواندن به صورت تک نفره را نداشته باشند. علاوه بر جذاب تر بودن کتابخوانی گروهی، شنیدن تجربه های دیگران و گفتن از یافته های شخصی خودمان هم هیجان خاص خودش را دارد.
لذا برای آن دسته از افرادی که در گروه بیشتر و بهتر کتاب می خوانند، شرایط جلسات کتابخوانی گروهی فراهم کرده ایم.
پیشنهاد ما از بین کتاب های معرفی شده، کتاب موهبت کامل نبودن است.
دکتر برنه براون در این کتاب به پرسش هایی پیرامون زندگی با تمام وجود پاسخ می دهد. چگونه می توان از موضع اصالت و احساس ارزشمندی با زندگی درگیر شد؟ چگونه می توان شجاعت، شفقت و پیوند صمیمانه را در خود پرورش داد تا نقص های خود را بپذیریم و دریابیم که هر چه هستیم کافی است و ارزش آن را داریم.
به زودی دوره کتابخوانی گروهی شروع میشود و اطلاعات آن متعاقبا اعلام میگردد.
جمع بندی و چکیده:
کمالگرایی نیز مثل بقیه ویژگی های شخصیتی،چند وجهیست و نمیشود گفت خوب یا بد است.دو وجه کمالگرایی، سازگار و ناسازگار دارد.
در کمالگرایی سازگار، تمرکز فرد بر روی خودش و هدفش است. آنها از مسیر لذت میبرند و اگر شکست بخورند درس میگیرند و ادامه میدهند.
درکمالگرایی ناسازگار، افراد به دنبال یک ایده آل دست نیافتنی اند. تمرکزشون به محیط بیرون و افراد دیگر است. در نهایت نتیجه کار آنها را راضی نکرده و احتمالا افسرده میشوند.
افراد کمالگرا برای غلبه بر کمالگرایی، باید تلاش کنند تا از مسیر لذت ببرند، باورهای پوسیده رو کنار بگذارند، نقاط ضعف خود را بپذیرند،صدای سرزنشگرشان را خاموش کنند، محدودیت ها و پتانسیل های خودشان را بشناسند.
درنهایت کمالگرایی میتواند باعث موفقیت ما بشود اگر در جهت درس گرفتن از اشتباهات و اجتناب نکردن پیش برود.
ممنونیم که تا انتها همراه ما بودید.
